Powiat ełcki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powiat ełcki
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

TERC

2805

Siedziba

Ełk

Starosta

Marek Chojnowski

Powierzchnia

1111,87 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


91 560[1]

• gęstość

82,3 os./km²

Urbanizacja

66,1%

Tablice rejestracyjne

NEL

Adres urzędu:
ul. Piłsudskiego 4
19-300 Ełk
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu ełckiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin wiejskich

4

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Gminy powiatu ełckiego

Powiat ełcki – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ełk.

W skład powiatu wchodzą:

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 91 560 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 91 613 osób[3].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 84 600 100 43 000 50,83 41 600 49,17
Miasto 55 944 66,13 28 968 34,24 26 976 31,89
Wieś 28 656 33,87 14 032 16,59 14 624 17,29
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu ełckiego w 2014 roku[4].


Ludność w latach[edytuj | edytuj kod]

  • 1818 – 19 296
  • 1837 – 31 359 (w tym 79 Żydów)[5]
  • 1871 – 39 203
  • 1885 – 42 666
  • 1890 – 54 804[5] (w tym 857 katolików, 357 żydów; 39 000 Polaków)[6]
  • 1900 – 54 222 (w tym 52 163 ewangelików, 1195 katolików)[6]
  • 1910 – 55 579 (w tym 52 712 ewangelików, 1818 katolików)[6]
  • 1925 – 58 425 (w tym 56 030 ewangelików, 1900 katolików, 58 innych chrześcijan, 273 żydów)[6]
  • 1933 – 57 865 (w tym 55 153 ewangelików, 2260 katolików, 26 innych chrześcijan, 205 żydów)[6]
  • 1939 – 56 129 (w tym 52 816 ewangelików, 2031 katolików, 555 innych chrześcijan, 30 żydów)[6]
  • 1945 – 52 795
  • 1946 – 21 595[7]
  • 1950 – 41 200
  • 1960 – 49 500
  • 1970 – 54 400
  • 1973 – 55 900[8]

1975–1998 nie istniał

  • 1999 – 85 710
  • 2000 – 85 906
  • 2001 – 85 968
  • 2002 – 83 870
  • 2003 – 84 104
  • 2004 – 84 489
  • 2005 (30 czerwca) – 84 600
  • 2010 – 85 980
  • 2011 (31 marca) – 88 552[9]
  • 2011 (31 grudnia) – 88 838[10]
  • 2012 (30 czerwca) – 88 961
  • 2013 (30 czerwca) – 89 284[11]

Starostowie ełccy[edytuj | edytuj kod]

Ratusz z 1912 roku – siedziba starostwa powiatowego

Charakterystyka powiatu[edytuj | edytuj kod]

Historyczny powiat ełcki (Landkreis Lyck) istniał na tym terenie jeszcze w granicach Niemiec, a następnie po II wojnie światowej do 1975 roku. Współczesny powiat ełcki powstał w 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej kraju. Położony jest we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego. Graniczy od północy z powiatem oleckim i suwalskim, od zachodu z giżyckim i piskim, od wschodu z augustowskim i od południa z grajewskim. Zajmuje obszar 1111,9 km², który zamieszkuje 86 tys. mieszkańców. W skład powiatu ełckiego wchodzą Miasto Ełk oraz gminy Ełk, Kalinowo, Prostki i Stare Juchy.

Powiat obejmuje swoim zasięgiem Pojezierze Ełckie oraz część Mazur Garbatych. Położony jest na ziemiach, które we wczesnym średniowieczu zamieszkiwały plemiona Jaćwingów. Lud ten zanikł z końcem XIII wieku, wymordowany, bądź wysiedlony przez Zakon Krzyżacki. Pozostały po nim jedynie grodziska, kurhany, wzmianki w starych kronikach oraz wiele nazw topograficznych. Kolonizacja ziem powiatu zaczęła się na przełomie XIV i XV wieku. Pierwszym osiedlem na tym terenie była prawdopodobnie Ruska Wieś (założona przez Rusinów w 1376 roku) i w tym samym mniej więcej czasie wieś Klusy. Osiedlali się tutaj osadnicy z Mazowsza.

Klimat powiatu należy do najzimniejszych w Polsce. Niższe średnie temperatury roczne występują tylko na terenach górskich i w sąsiednim powiecie oleckim. Średnia temperatura roczna w powiecie wynosi około 6,6 st. C, temperatura stycznia –4,2 st. C, lipca 17,8 st. C. Ilość opadów jest tu stosunkowo duża, z rzadka występują posuchy, duża jest jednak wietrzność. W lecie przeważają wiatry zachodnie i północno-zachodnie, zimą południowo-wschodnie i zachodnie.

Krajobraz powiatu ełckiego jest typowy dla krajobrazu moreny czołowej. Wyróżniają go liczne zaokrąglone wyniosłości, zamknięte zagłębienia, około 90 większych i mniejszych jezior, niezdecydowana sieć hydrograficzna oraz zawiły układ poziomic. Najwyższe wzniesienie to Płowcza Góra (205 m n.p.m.) leżąca w okolicy Skomacka Wielkiego. Natomiast obszary położone najniżej to pobliża jezior, m.in.: Przepiórki, Białego, Krzywego, Stackiego, a także tereny ciągnące się wzdłuż biegu rzek: Ełku, Przepiórki, Małkiń. Obniżenie tych terenów sięga 120 m n.p.m.

Niemal cały powiat znajduje się w dorzeczu rzeki Ełk. Największym jej dopływem jest rzeka Lega, nosząca w swym środkowym odcinku nazwę Małkiń, a od Jeziora Rajgrodzkiego do ujścia płynie jako Jerzgnia. Lasy powiatu ełckiego, zajmujące 24,8 tys. ha, to na ogół pozostałości niegdysiejszej Puszczy Jaćwieskiej. Jej fragmentami są: na północy Puszcza Borecka, na wschodzie Puszcza Augustowska i Lasy Ełckie. W lasach powiatu przeważają drzewa iglaste, przede wszystkim świerk i sosna. Ponadto, w drzewostanie występują: lipa, dąb, wierzba, brzoza i olcha. Bogata jest też roślinność wodna: turzyce, skrzypy, manna, jaskry, ponadto: trzciny, sitowie, pałka wodna, a na jeszcze głębszych wodach: grzybienie i grążel żółty. Nie brak tu rezerwatów przyrody czy jej pomnikowych okazów podlegających ochronie. Przykładem jest rezerwat Ostoja Bobrów w Bartoszach – kompleks otoczony z trzech stron jeziorami, na którym występuje ponad 270 gatunków roślin, a także interesujące okazy miejscowej fauny.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
  2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. http://www.polskawliczbach.pl/powiat_elcki, w oparciu o dane GUS.
  5. a b Ełk – demografia. Wirtualny Sztetl. [dostęp 2012-12-23].
  6. a b c d e f Landkreis Lyck. Deutsche Verwaltungsgeschichte. [dostęp 2012-12-23].
  7. Kalendarium. [dostęp 2012-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-24)].
  8. Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974.
  9. Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011 r. – wyniki spisu ludności i mieszkań 2011 r.
  10. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_bilans_ludnosci_31-12-2011.xls
  11. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_ludnosc_stan_struktura_30-06-2013.pdf

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]