Powiat kępiński

Powiat kępiński
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
TERC	3008
Siedziba	Kępno
Starosta	Robert Kieruzal
Powierzchnia	608,39 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 56 451
• gęstość	92,8 os./km²
Urbanizacja	26,73%
Tablice rejestracyjne	PKE
	Adres urzędu:ul. Kościuszki 5; 63-600 Kępno
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	2
Liczba gmin wiejskich	5
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat kępiński – powiat w (województwie wielkopolskim) w Polsce, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedzibą władz jest miasto Kępno.

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Kępno, Rychtal
gminy wiejskie: Baranów, Bralin, Łęka Opatowska, Perzów, Trzcinica
miasta: Kępno, Rychtal

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 56 451 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 56 428 osób^[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Poprzednikiem powiatu kępiński go był powiat Kempen i. Posen, utworzony w 1887 roku z części powiatu Schildberg (ostrzeszowskiego). W ramach traktatu wersalskiego z 1919 r. terytorium powiatu trafiło w 1920 r. do państwa polskiego.

Osobny artykuł: Powiat Kempen i. Posen.

Po I wojnie światowej powiat Kempen i. Posen wszedł w skład II Rzeczypospolitej jako powiat kępiński.

23 czerwca 1920 do powiatu kępińskiego włączono^[4]:

część śląskiego powiatu sycowskiego (Groß Wartenberg) z Niemiec:
- gminy jednostkowe: Bałdowice (niem. Baldowitz), Bralin (niem. Bralin), Chojęcin (niem. Kojentschin), Czermin (niem. Tschermin), Domasłów (niem. Domsel), Dziadowa Kłoda (niem. Kunzendorf), Gola (niem. Gohle^[5]), Koza Wielka (niem. Groß Kosel), Marcinki (niem. Märzdorf), Miechów (niem. Mechau), Mnichowice (niem. Münchwitz), Nosale (niem. Nassadel), Nowa Wieś Książęca (niem. Fürstlich Neudorf; d. pol. Nowawieś), Perzów (niem. Perschau; d. pol. Pyrzów), Pisarzowice (niem. Schreibersdorf), Słupia pod Bralinem (niem. Schlaupe), Ślizów (niem. Schleise), Tabor Mały (niem. Klein Friedrichs-Tabor), Tabor Wielki (niem. Groß Friedrichs-Tabor), Trębaczów (niem. Trembatschau) i Turkowy (niem. Türkwitz; d. pol. Turki);
- obszary dworskie: Bałdowice (niem. Baldowitz), Bralin (niem. Bralin), Chojęcin (niem. Kojentschin), Domasłów (niem. Domsel), Marcinki (niem. Märzdorf), Miechów (niem. Mechau), Nosale (niem. Nassadel), Nowa Wieś Książęca (niem. Fürstlich Neudorf; d. pol. Nowawieś), Perzów (niem. Perschau; d. pol. Pyrzów),¨ Pisarzowice (niem. Schreibersdorf), Ślizów (niem. Schleise) i Trębaczów (niem. Trembatschau)^[6];
część śląskiego powiatu namysłowskiego (Namslau) z Niemiec:
- miasto Rychtal (niem. Reichthal);
- gminy jednostkowe: Buczek (niem. Butschkau), Darnowiec (niem. Dörnberg), Drożki (niem. Droschkau; d. pol Drożki), Krzyżowniki (niem. Kreuzendorf), Proszów (niem. Proschau), Sadogóra (niem. Schadegur), Skoroszów (niem. Skorischau; d. pol. Skoroszew), Stogniewice (niem. Herzberg) i Zgorzelec (niem. Sgorsellitz);
- obszary dworskie: Drożki (niem. Droschkau; d. pol Drożki), Gierczyce (niem. Friederikenhof, Friederika), Krzyżowniki (niem. Kreuzendorf), Mały Buczek (niem. Klein Butschkau), Ryniec (niem. Riemberg), Sadogóra (niem. Schadegur), Skoroszów (niem. Skorischau; d. pol. Skoroszew), Wielki Buczek (niem. Groß Butschkau) i Zgorzelec (niem. Sgorsellitz).

Podczas II wojny światowej okupacyjne władze niemieckie utworzyły w okupowanej Wielkopolsce powiat Kempen, który od 1941 r. funkcjonował pod nazwą Kempen (Wartheland). Po zajęciu Wielkopolski przez Armię Czerwoną obszar ponownie objęła polska administracja^[7].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2009):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	55 903	100	28 291	50,61	27 612	49,39
Miasto	14 713	26,32	7734	13,83	6979	12,48
Wieś	41 190	73,68	20 557	36,77	20 633	36,91

Piramida wieku mieszkańców powiatu kępińskiego w 2014 roku^[8].

Rada Powiatu[edytuj | edytuj kod]


Ugrupowanie	2002-2006^[9]	2006-2010^[10]	2010-2014^[11]	2014-2018^[12]
Sojusz Lewicy Demokratycznej	3 (SLD-UP)	1 (LiD)	3	1 (SLD LR)
Forum Społeczno - Gospodarcze	5	3	3	3
Wspólnota Samorządowa Powiatu Kępińskiego	4	6	2	3
Porozumienie Samorządowe	3	3	3
Kępiński Powiatowy Blok Wyborczy 2002	2
Prawo i Sprawiedliwość		3	2	1
Samoobrona		1
Polskie Stronnictwo Ludowe			1	6
Platforma Obywatelska			3
Razem dla Powiatu Kępińskiego				3

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Pod względem geomorfologicznym położony jest w obrębie Wysoczyzny Wieruszowskiej o rzeźbie terenu mało urozmaiconej oraz w części północno-zachodniej w obrębie Wzgórz Ostrzeszowskich, wznosząc się tu na wysokość ok. 200 m n.p.m. Jest również najdalej wysuniętym na południe powiatem w Wielkopolsce

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

Rezerwaty przyrody (4):

Użytki ekologiczne:

Na terenie powiatu znajdują się 24 pomniki przyrody.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Świątynie[edytuj | edytuj kod]

synagoga w Kępnie
kościół św. Marcina w Kępnie
kościół ewangelicko-augsburski w Kępnie
kościół św. Jana Nepomucena w Drożkach
kościół św. Rocha w Proszowie
kościół Wniebowzięcia NMP w Krzyżownikach
kościół Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Rychtalu
kościół św. Jana Nepomucena w Wielkim Buczku
kościół w Siemianicach
kościół w Baranowie
kościół w Bralinie

Pałace i dwory[edytuj | edytuj kod]

pałac w Mroczeniu
pałac w Siemianicach
pałac w Wielkim Buczku
pałac biskupów wrocławskich w Skoroszowie
dworek barokowy w Nosalach

Ratusze[edytuj | edytuj kod]

ratusz w Kępnie
ratusz w Rychtalu (wieś do 1934 r. posiadała prawa miejskie),

Dzwonnice[edytuj | edytuj kod]

dzwonnica w Domasłowie

Zespoły kamienic[edytuj | edytuj kod]

Kępno

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Powiat ma charakter rolniczo-przemysłowy. Grunty orne zajmują 59%, łąki i pastwiska 13%, lasy 19%, wody 1% i tereny zabudowane 6%. Dominuje przemysł drzewny i meblarski (tzw. kępińskie zagłębie meblowe). Najważniejszym ośrodkiem powiatu jest Kępno. W czerwcu 2007 bezrobocie osiągnęło najniższy stan w Polsce (3,5%; 900 zarejestrowanych bezrobotnych) GUS.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Jedynym węzłem kolejowym powiatu jest Kępno. Krzyżują się tu linie kolejowe:

W powiecie krzyżują się także drogi krajowe i wojewódzkie:

E67 i droga krajowa nr 8 Wrocław – Kępno – Piotrków Trybunalski
droga krajowa nr 11 Poznań – Kępno – Bytom
droga krajowa nr 39 Baranów koło Kępna – Łagiewniki
droga wojewódzka nr 482 Wieruszów – Kępno – Bralin

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej 1920.06.23 R.1 Nr 33. poz. 292
↑ Zapisano błędnie Gehle
↑ W cytowanym rozporządzeniu błędnie powtórzono gminy Frużów (niem. Fruschof) i Mąkoszyce (niem. Mangschütz) oraz obszar dworski Mąkoszyce (niem. Mangschütz) w składzie powiatu kępińskiego, ponieważ właczono je do powiatu ostrzeszowskiego (i tam wymieniono poprawnie).
↑ Kreis Kempen i. Posen [online] [dostęp 2020-06-20] (niem.).
↑ Powiat kępiński w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] .
↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] (pol.).
↑ DituelD. Sp. DituelD., Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo wielkopolskie - Powiat kępiński [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] .
↑ PKW | Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Strona stowarzyszenia „Socjum Kępno i Okolice” zajmującego się historią powiatu kępińskiego
Powiat Kępiński. Z mapką powiatu na podstawie różnych źródeł (1928) w bibliotece Polona

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[4] Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej 1920.06.23 R.1 Nr 33. poz. 292

[5] Zapisano błędnie Gehle

[6] W cytowanym rozporządzeniu błędnie powtórzono gminy Frużów (niem. Fruschof) i Mąkoszyce (niem. Mangschütz) oraz obszar dworski Mąkoszyce (niem. Mangschütz) w składzie powiatu kępińskiego, ponieważ właczono je do powiatu ostrzeszowskiego (i tam wymieniono poprawnie).

[:0-7] Kreis Kempen i. Posen [online] [dostęp 2020-06-20] (niem.).

[populacja2016-8] Powiat kępiński w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[9] Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] .

[10] Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] (pol.).

[11] DituelD. Sp. DituelD., Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo wielkopolskie - Powiat kępiński [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] .

[12] PKW | Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Poznań (siedziba)
Powiaty	chodzieski czarnkowsko-trzcianecki gnieźnieński gostyński grodziski jarociński kaliski kępiński kolski koniński kościański krotoszyński leszczyński międzychodzki nowotomyski obornicki ostrowski ostrzeszowski pilski pleszewski poznański rawicki słupecki szamotulski średzki śremski turecki wągrowiecki wolsztyński wrzesiński złotowski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Kępno Rychtal
Gminy miejsko-wiejskie	Kępno Rychtal
Gminy wiejskie	Baranów Bralin Łęka Opatowska Perzów Trzcinica

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta (1919–75)	Grabów (nad Prosną) (← 1932–54 →) Kępno Mikstat (← 1932–34 →) Ostrzeszów (← 1932–54 →) Rychtal (← 1920–34)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Baranów (od 1973) Bralin Doruchów (do 1954) Grabów (do 1954) Kępno (od 1973) Kępno-Południe (do 1954) Kępno-Północ (do 1954) Kobylagóra (do 1954) Laski (do 1954) Łęka Opatowska (od 1973) Opatów (do 1954) Ostrzeszów (do 1954) Perzów Podzamcze (do 1954) Rychtal Trzcinica (od 1973)
Gromady (1954–72)	Baranów (1954–72) Bobrowniki (1954 →) Bralin (1954–72) Buczek (1954–59) Bukownica (1954 →) Doruchów (1954 →) Grabów nad Prosną (1954 →) Kaliszkowice Kaliskie (1954 →) Kobylagóra (1954 →) Krążkowy (1954–72) Kuźnica Myślniewska (1954 →) Laski (1954–61) Łęka Opatowska (1954–72) Mąkoszyce (1954–55 →) Miechów (1954–61) Mielęcin (1954–59) Mikorzyn (1954–61) Morawin (1954 →) Mroczeń (1954–72) Niedźwiedź (1954 →) Nowawieś Książęca (1954–61) Opatów (1954–72) Osiny (1954–59) Parzynów (1954 →) Perzów (1954–72) Podzamcze (1954 →) Rogaszyce (1954 →) Rojów (1954 →) Rychtal (1954–72) Siedlików (1954 →) Siemianice (1954–61) Świba (1954–72) Torzeniec (1954 →) Trębaczów (1954–61) Trzcinica (1954–72) Wodziczna (1954–59) Wyszanów (1954 →)