Powiat kaliski

Powiat kaliski
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
TERC	3007
Siedziba	Kalisz
Starosta	Krzysztof Nosal
Powierzchnia	1159,99 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 83 026
• gęstość	71,6 os./km²
Urbanizacja	6,17%
Tablice rejestracyjne	PKA
	Adres urzędu:pl. św. Józefa 5; 62-800 Kalisz
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	3
Liczba gmin wiejskich	8
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat kaliski – powiat w Polsce, w Kaliskiem, od 1999 w województwie wielkopolskim, z siedzibą w Kaliszu.

W skład powiatu wchodzi 8 gmin wiejskich i 3 miejsko-wiejskie. Miastami są Koźminek, Opatówek i Stawiszyn.

Przez powiat kaliski przebiegają drogi krajowe nr 12 i 25, drogi wojewódzkie nr 442, 449, 470 i 471 oraz linia kolejowa nr 14 (Łódź Kaliska – Forst).

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 83 026 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 83 035 osób^[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Powiat kaliski powstał w XIV wieku i wchodził do 1793 roku, a następnie w latach 1816-1837 w skład województwa kaliskiego. Mimo późniejszych zmian administracyjnych powiat istniał nieprzerwanie do 1975 roku, choć zmieniały się jego granice. Zlikwidowała go dopiero reforma administracyjna 1975 roku.

W 1870 miasta Chocz, Iwanowice, Koźminek, Opatówek, Staw i Stawiszyn utraciły prawa miejskie^[4].

W Iwanowicach urodził się Augustyn Kordecki (1603), w Kosmowie urodził się Stefan Garczyński (1805), w Russowie urodziła się Maria Dąbrowska (1889), w Opatówku został pochowany książę Józef Zajączek (1826).

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Gmina	Rodzaj gminy	Powierzchnia [km²]	Liczba ludności^[5] (31 grudnia 2019)	Gęstość zaludnienia [osób/km²]
Blizanów	wiejska	157,52	9940	63,1
Brzeziny	wiejska	126,95	5817	45,8
Ceków-Kolonia	wiejska	88,31	4746	53,7
Godziesze Wielkie	wiejska	105,4	9591	91
Koźminek	miejsko-wiejska	88,65	7547	85,1
Lisków	wiejska	75,5	5213	69
Mycielin	wiejska	110,89	4873	43,9
Opatówek	miejsko-wiejska	104,27	10 808	103,7
Stawiszyn	miejsko-wiejska	78,5	7133	90,9
Szczytniki	wiejska	110,33	7812	70,8
Żelazków	wiejska	113,67	9546	84

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

W 2005 obszar powiatu kaliskiego wynosił 1160,02 km² (ob. 1159,99 km²), w tym^[6]:

użytki rolne: 834,71 km²
- grunty orne: 703,38 km²
- sady: 13,39 km²
- łąki: 92,1 km²
- pastwiska: 25,84 km²
lasy: 232,6 km²
pozostałe grunty (w tym nieużytki): 92,71 km²

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2019):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	83 026	100	42 175	50,80	40 851	49,20
Miasto	5123	6,17	2650	3,19	2473	2,98
Wieś	77 903	93,83	39 525	47,61	38 378	46,22

Piramida wieku mieszkańców powiatu kaliskiego w 2014 roku^[7].

Powiat miał najwyższy udział procentowy ludności wiejskiej wśród powiatów województwa wielkopolskiego - 98% (2006)^[8].

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie kaliskim obejmowała ok. 700 mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 2,1%^[9].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Zaletą regionu są kościoły i drewniane kapliczki.

skarb ze Słuszkowa

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

mauzoleum księcia Józefa Zajączka w Opatówku
Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku (w dawnej fabryce Adolfa Fiedlera)
Kaliska Kolej Dojazdowa
hipodrom w Jarantowie
Jezioro Pokrzywnickie na Trojanówce (167 ha)
zbiornik Murowaniec na Swędrni (70 ha)
rezerwat przyrody w gminie Brzeziny
Obszar chronionego krajobrazu Dolina Rzeki Swędrni
zespoły pałacowe i dworskie, m.in. 9 parków na terenie gminy Blizanów

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Postanowienie z 30 grudnia (11 stycznia) 1869/70, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 67–76).
↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019). stat.gov.pl, 2020-04-30. [dostęp 2020-05-03].
↑ Bank Danych Lokalnych. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-05-06].
↑ Powiat kaliski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Sławomir Kalinowski, Władysława Łuczka-Bakuła, Ubóstwo ludności wiejskiej województwa wielkopolskiego, Wydawnictwo AR w Poznaniu, Poznań, 2007, s.32, ISBN 978-83-7160-479-9
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-20] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Powiat kaliski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 692 .

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[4] Postanowienie z 30 grudnia (11 stycznia) 1869/70, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 67–76).

[populacja-5] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019). stat.gov.pl, 2020-04-30. [dostęp 2020-05-03].

[autonazwa1-6] Bank Danych Lokalnych. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-05-06].

[7] Powiat kaliski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[wlkp-8] Sławomir Kalinowski, Władysława Łuczka-Bakuła, Ubóstwo ludności wiejskiej województwa wielkopolskiego, Wydawnictwo AR w Poznaniu, Poznań, 2007, s.32, ISBN 978-83-7160-479-9

[9] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-20] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Poznań (siedziba)
Powiaty	chodzieski czarnkowsko-trzcianecki gnieźnieński gostyński grodziski jarociński kaliski kępiński kolski koniński kościański krotoszyński leszczyński międzychodzki nowotomyski obornicki ostrowski ostrzeszowski pilski pleszewski poznański rawicki słupecki szamotulski średzki śremski turecki wągrowiecki wolsztyński wrzesiński złotowski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Koźminek Opatówek Stawiszyn
Gminy miejsko-wiejskie	Koźminek Opatówek Stawiszyn
Gminy wiejskie	Blizanów Brzeziny Ceków-Kolonia Godziesze Wielkie Lisków Mycielin Szczytniki Żelazków

Przynależność wojewódzka	woj. łódzkie (II RP) (1919–38) woj. poznańskie (II RP) (1938–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta	Błaszki Chocz (do 1870) Iwanowice (do 1870) Kalisz (do 1947 →) Koźminek (do 1870) Opatówek (do 1870) Staw (do 1870) Stawiszyn (do 1870 i od 1915)
Gminy wiejskie (do 1954 i 1973–75)	Blizanów (od 1973) Błaszki Brudzew (do 1954) Brzeziny (od 1973) Ceków (do 1954) Ceków-Kolonia (od 1973) Chocz (1870–1954) Dobrzec (od 1973) Godziesze (Wielkie) Iwanowice (do 1954) Kalinowa (do 1870) Kalisz (do 1935) Kamień (do 1954) Kościelec (do 1954) Koźminek Lisków (od 1973) Marchwacz (do 1954) Mycielin (od 1973) Olesiec (do 1870) Opatówek Ostrów Kaliski (do 1954) Pamięcin (do 1954) Podgrodzie Kaliskie (1936–54) Staw (1870–1954) Stawiszyn (1870–1915/19) Stawiszyn (od 1973) Strzałków (← 1922–54) Szczytniki (od 1973) Tyniec (do 1935) Zbiersk (do 1954) Zborów (do 1954) Żelazków (od 1973) Żydów (do 1935)
Gromady (1954–72)	Blizanów (1954–72) Borysławice (1954–72) Brończyn (1954–58) Brudzew (1954–59) Brzeziny (1954–72) Ceków Kolonia (1954–72) Chełmce (1954–61) Chocz (1954–55 →) Cienia II (1954–58) Czempisz (1954–58) Dębe (1954–59) Długa Wieś (1954–72) Dobrzec (1954–72) Dzierzbin (1954–72) Gać (1954–59) Giżyce Wieś (1954–58 →) Godziesze Wielkie (1954–72) Goliszew (1954–59) Iwanowice (1954–72) Jarantów Wieś (1954–59) Jastrzębniki (1954–72) Kakawa Kolonia (1954–59) Kalinowa (1954–72) Kamień (1954–72) Kokanin (1954–72) Korzeniew (1954–59) Kościelec (1954–59) Kościelna Wieś (1954–59) Koźminek (1954–72) Kuźnia (1954–55 →) Kwasków (1954–59) Kwileń (1954–55 →) Lipe (1960–68) Lisków (1954–72) Morawin (1954–59) Nakwasin Nowy (1954–59) Nosków (1954–61) Opatówek (1954–72) Ostrów Kaliski (1954–61) Pawłówek (1954–61) Piwonice (1954–72) Pólko (1954–61) Przespolew Kościelny (1954–59) Radliczyce (1954–59) Rajsko (1954–72) Rychnów (1954–59) Sędzimirowice (1954–59) Słuszków (1960–72) Sobiesęki ABC (1954–61) Staw (1954–72) Stobno Wieś (1954–59) Strzałków (1954–59) Szczytniki (1954–72) Szulec (1954–58) Tykadłów (1954–68) Winiary (1954–72) Wola Droszewska (1954–71) Zakrzyn (1954–59) Zbiersk (1954–72) Żelazków (1954–72)