Powiat nowotomyski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powiat nowotomyski
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

TERC

3015

Siedziba

Nowy Tomyśl

Starosta

Andrzej Wilkoński

Powierzchnia

1011,67 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


75 543[1]

• gęstość

74,7 os./km²

Urbanizacja

48,35%

Tablice rejestracyjne

PNT

Adres urzędu:
ul. Poznańska 33
64-300 Nowy Tomyśl
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu nowotomyskiego
Liczba gmin miejsko-wiejskich

4

Liczba gmin wiejskich

2

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Andrzej Wilkoński, starosta powiatu

Powiat nowotomyski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Tomyśl.

W skład powiatu wchodzą:

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwały 75 543 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 75 675 osób[3].

Rezerwaty przyrody i pomniki przyrody[edytuj | edytuj kod]

  • Rezerwat na Jez. Zgierzynieckim im. Bolesława Papi (rez. ornitologiczny);
  • Rezerwat Wielki Las;
  • Rezerwat Urbanowo;
  • Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Glińskie Góry;
  • otulina „Pszczewskiego Parku Krajobrazowego”;

Ochroną jako założenia zabytkowe, jak i przyrodnicze, objęto na tym terenie 23 parki podworskie. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje park w Posadowie z dobrze zachowanym układem regularnym z XVIII w. Wartościowe założenia terenów zielonych znaleźć można w parkach w Łomnicy, Wąsowie i Zbąszyniu. Dobrym utrzymaniem cechuje się większość parków, zwłaszcza w Brodach, Michorzewie, Porażynie, Starym Tomyślu, Trzciance, Wąsowie i Zbąszyniu. Znaleźć w nich można wiele ciekawych drzew pomnikowych.

Według danych z 1998r. w granicach powiatu nowotomyskiego było 189 zarejestrowanych pomników przyrody. Najokazalsze z nich to dęby, a o miano najgrubszego konkurują dwa okazy o obwodzie przekraczającym 7m: w Łomnicy oraz Urbanowie Starym. Najgrubsza lipa (o obw. 670 cm) ocienia kościół w Brodach. Wspaniała sosna (o obw. 470 cm) zachowała się koło Strzyżewa. Jedyny objęty ochroną głaz narzutowy znajduje się w lesie koło Wąsowa[4].

Muzea[edytuj | edytuj kod]

  • Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu;
  • Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku;
  • Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła w Zbąszyniu.

Osadnictwo olęderskie[edytuj | edytuj kod]

Rejon ten jest zamknięty linią: Pniewy–Lwówek–Pszczew–Trzciel-Zbąszyń–Wolsztyn-Rakoniewice od początku XVIII wieku stał się terenem (największego w Wielkopolsce) intensywnego osadnictwa olęderskiego, którego ślady uchwytne są jeszcze dzisiaj. Osada samotnicza leżała na prostokątnym pasie wykarczowanego terenu, a zabudowania zlokalizowane były pośrodku. Gospodarstwa te posiadały własną drogę łączącą z traktatem głównym. Jeszcze dziś centrum niecki nowotomyskiej zamknięte w trójkącie: Kąkolewo – Chrośnica – Wytomyśl pokryte jest siecią zagród położonych obok siebie i odnosi się wrażenie, że jest to jedna – rozlokowana na dużej przestrzeni wieś. Zagroda osadnika olęderskiego składa się najczęściej z trzech wolnostojących budynków: chałupy i budynków gospodarczych (chlewa i stodoły) rzadziej wozowni kurnika i drewutni. Wsie z terenu niecki wyróżniają się w krajobrazie kulturowym Wielkopolski charakterem gospodarki związanej z uprawą chmielu i wikliny oraz związanej z nią specyficzną formą budynku inwentarskiego, w którym występuje tzw. trempel – wysokie poddasze pełniące funkcję spichrza lub suszarni.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 71 737 100 36 806 51,31 34 931 48,69
Miasto 34 650 48,30 18 098 25,23 16 552 23,07
Wieś 37 087 51,70 18 708 26,08 18 379 25,62
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu nowotomyskiego w 2014 roku[5].


Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Powiat nowotomyski jest jednym z większych powiatów województwa wielkopolskiego. Charakteryzuje się cennymi walorami zarówno turystycznymi, jak i krajobrazowymi. W dużej mierze rozwój turystyki ułatwiają:

  • połączenia kolejowe (m.in. z Frankfurtem i Warszawą)
  • połączenia drogowe (m.in. Autostrada A2 przebiegająca wzdłuż powiatu)

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

  • szlaki piesze i rowerowe (ich powstanie i organizacja wielu rajdów rowerowych przyczyniły się do podniesienia rangi turystycznej)
  • duża liczba gospodarstw agroturystycznych (oferują one gościom bardzo atrakcyjny wypoczynek wśród lasów, pól i jezior)
  • stale rozwijająca się baza gastronomiczno–hotelowa.

Na terenie powiatu, odbywają się liczne imprezy kulturalne, m.in. Jarmark Chmielo-Wikliniarski w Nowym Tomyślu, czy Święto Chleba w Lwówku.

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Powiat nowotomyski jest znany z uprawy chmielu i wikliny, które zależą od uwarunkowań przyrodniczych i historycznych. W Nowym Tomyślu istnieje Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa, w którym można podziwiać wielowiekowy dorobek w tej dziedzinie. Nowotomyski chmiel stał się w drugiej połowie XIX w. znany w całej Europie i stanowił źródło utrzymania oraz podstawę dobrobytu wielu mieszkańców miasta i okolic.

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie nowotomyskim obejmowała ok. 0,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 1,9% do aktywnych zawodowo[6].

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

W powiecie nowotomyskim są również liczne pomniki przyrody. W czterech rezerwatach przyrody: "Urbanowo", "Wielki Las", Rezerwat na Jeziorze Zgierzynieckim im. Bolesława Papi i "Glińskie Góry" obserwować można rzadkie okazy flory i fauny.

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

Mapa drogowa powiatu (widoczne sąsiednie powiaty) z 1938 (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
  2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. strona internetowa: http://powiatnowotomyski.pl/PL/854/334/Rezerwaty/k/
  5. Powiat nowotomyski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  6. GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-18] (pol.).